‘Zou het ook zo geweest zijn in de oorlog?’
In een appgroepje met vriendinnen kwam dit ter sprake aan het begin van de lockdown. Mensen gingen massaal hamsteren en we moesten zoveel mogelijk binnen blijven. Beangstigend en benauwend. Maar of dat hetzelfde gevoel was?
Op school leer je over de oorlog, maar daarmee blijft je kennis vrij abstract. Pas door het boek De lege stad van Simone van der Vlugt kon ik me een beetje een voorstelling maken van het leven van alledag aan het begin van de onzekere oorlogsperiode.
Ook het spel Oranje Zal Overwinnen van historicus Marcel Köhler geeft je meer ‘gevoel’ van het leven in de oorlogsjaren.
Het spel speelt in de jaren ’43/’44. Je hebt besloten het verzet in te gaan. Samen met je medespelers probeer je de bezetter tegen te werken, maar moet je ook je eigen veiligheid en die van je familie in de gaten houden.
Op het spelbord verplaats je je tussen stad en platteland. In beide gebieden zijn er locaties die je nodig hebt voor je verzetswerk. Maar reizen tussen de locaties is gevaarlijk, want de bezetter houdt wegen in de gaten. In je eentje lukt het je daarom nooit om ongezien te saboteren, je hebt elkaar echt nodig!
Zoon (11) en ik leerden het spel begin dit jaar van Marcel. Ik ervaarde toen dat de personages, de gebeurtenissen en de afwegingen die we onder tijdsdruk moesten maken, me echt grepen.
Vandaag, 5 mei, spelen we het spel thuis nog een keer.
Onder leiding van zoon die de spelregels nog precies weet. Het spel heeft eerder dit jaar op hem dus ook indruk gemaakt. We beginnen met ieder een karakter uit te kiezen. Voor een eerste spel geeft Marcel suggesties voor karakters, maar wij zijn eigenwijs en kiezen er zelf een.
De karakters in dit spel zijn niet fictief, ze hebben daadwerkelijk een rol gespeeld in het Nederlandse verzet. Er zitten bekende personen tussen, maar ook heel veel karakters die nieuw voor mij waren. Wil je direct spelen, dan leg je jouw karakter op je speelkaart. Wil je meer informatie, dan lees je de achterkant van de karakterkaart.
In ieder spel moet je als groep een aantal missies halen. Je begint met twee missies. Dat lijkt niet veel, maar je moet je missies halen voordat de kaarten van de bezetter op zijn. Ons is het gelukt om 1 missie te volbrengen. Achteraf gezien hadden we die tweede ook kunnen halen. Dan hadden we beter moeten plannen en beter moeten samenwerken…. Een lesje voor de volgende keer.
Ben je aan de beurt, dan mag je 3 acties uitvoeren. Je mag bijvoorbeeld bewegen naar een andere locatie, maar je moet altijd langs controle. Staat er geen extra agent op straat, dan is de controle relatief licht. Staat er wel een extra agent, dan is het een groter risico om die route te lopen.
Een controle kan je alibi-punten of punten voor moed kosten. Iedereen begint met 9 punten voor alibi en moed op zijn spelerskaart. Gedurende het spel kan je in situaties terechtkomen waardoor je moed daalt of waardoor je alibi wordt doorgeprikt. Pijnlijk. Komt een van die twee op nul uit, dan kom je in de gevangenis.
Wat mij betreft is dit spel een sterke aanvulling op de theorie die we leren uit de schoolboeken.
Heel veel aspecten van het verzet komen in dit spel aan de orde: het veilig onderbrengen van onderduikers, vervoeren van materiaal, infiltranten en verraad. Doordat Marcel historische foto’s gebruikt, zet het spel echt een sfeerbeeld neer.
Het spel is doordacht en heeft een mooi speelsysteem, maar het is ook nog in ontwikkeling. Marcel zoekt nog steeds mensen die het spel willen testen. Ook in het onderwijs. De playtest die we 27 maart hadden gepland, moesten we helaas annuleren. We hopen in het najaar een nieuwe datum te plannen. Heb je interesse om het spel te ervaren, laat het me weten (marion@pen-en-pion.nl) en ik hou je op de hoogte.
Algemene informatie over Oranje Zal Overwinnen:
- aantal spelers: 1 – 5
- tijd: reken voor een eerste keer spelen zeker 1 uur
- vanaf: het spel geeft geen minimumleeftijd aan. Omdat het coöperatief is, is er veel overleg en dat maakt het ook voor jongere kinderen speelbaar. Ik schat in vanaf 10 jaar, maar je kent je eigen kind het beste.
- uitgever: Marcel is nog op zoek naar een uitgever. In de tussentijd kan je meer over zijn spel lezen op zijn website. Je kan je daar ook opgeven voor zijn nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van zijn spellen.
